عزت نفس مفهومی است که با انگارههای خودشناسی و خودآگاهی مرتبط است. تلاشهای متعددی برای تعریف عزت نفس صورت گرفته است. اکثر این تعاریف بر این نکته اتفاق نظر دارند که عزت نفس بیانگر چگونگی ارزیابی یک فرد از خود در رابطه با گروهی که به آن تعلق دارد، ارزشهایی که به او نسبت داده میشود، نگرش مثبت یا منفی نسبت به خود و همچنین سطح رضایت یک فرد از خود است (Baumeister، Campbell، Krueger و Vohs، 2003؛ Mongonea، 2010). چیزی که باعث تمایز عزت نفس از مفاهیم مشابه دیگر میشود، مولفه ارزیابی است (Davis-Hean، Sandler، 2001؛ Baban، 2003).
عزت نفسی جهانی و همگانی وجود دارد که شامل عوامل درونی (احساسات، ژنتیک، خصوصیات شخصیتی) و عوامل بیرونی (رویدادها، خانواده، شغل و غیره) میباشد. برخی پژوهشگران بین عزت نفس خصوصیتی (شاخصی ثابت در زمان که بخشی از شخصیت است) و عزت نفس وضعیتی (که تغییرپذیرتر بوده و متاثر از رویدادها، موقعیتها و احساسات است (Gilovich، Keltner، و Nisbett، 2006؛ Lightfoot، Cole و Cole، 2009؛ Driscoll، 2013) تمایز قائل میشوند. شکلگیری عزت نفس ملزم پروسهای طولانی است که با شکلگیری خودشناسی و خودآگاهی فرد همبستگی دارد. تکامل عزت نفس شامل برخی دورههای افت نیز هست، بخصوص در دورههای گذر از یک مرحله به مرحله دیگر یا از یک وضعیت به وضعیت دیگر، که مثلاً در دوران نوجوانی (بدلیل تغییرات روان تنی) یا در سنین بالاتر (بدلیل تغییر در وضعیت، بازنشستگی و تغییر در وظایف و مسئولیتها) مشاهده میشود (Orth، Trzesniewski و Robins، 2010).
عزت نفس مفهومی است که با انگارههای خودشناسی و خودآگاهی مرتبط است. تلاشهای متعددی برای تعریف عزت نفس صورت گرفته است. اکثر این تعاریف بر این نکته اتفاق نظر دارند که عزت نفس بیانگر چگونگی ارزیابی یک فرد از خود در رابطه با گروهی که به آن تعلق دارد، ارزشهایی که به او نسبت داده میشود، نگرش مثبت یا منفی نسبت به خود و همچنین سطح رضایت یک فرد از خود است (Baumeister، Campbell، Krueger و Vohs، 2003؛ Mongonea، 2010). چیزی که باعث تمایز عزت نفس از مفاهیم مشابه دیگر میشود، مولفه ارزیابی است (Davis-Hean، Sandler، 2001؛ Baban، 2003).
عزت نفسی جهانی و همگانی وجود دارد که شامل عوامل درونی (احساسات، ژنتیک، خصوصیات شخصیتی) و عوامل بیرونی (رویدادها، خانواده، شغل و غیره) میباشد. برخی پژوهشگران بین عزت نفس خصوصیتی (شاخصی ثابت در زمان که بخشی از شخصیت است) و عزت نفس وضعیتی (که تغییرپذیرتر بوده و متاثر از رویدادها، موقعیتها و احساسات است (Gilovich، Keltner، و Nisbett، 2006؛ Lightfoot، Cole و Cole، 2009؛ Driscoll، 2013) تمایز قائل میشوند. شکلگیری عزت نفس ملزم پروسهای طولانی است که با شکلگیری خودشناسی و خودآگاهی فرد همبستگی دارد. تکامل عزت نفس شامل برخی دورههای افت نیز هست، بخصوص در دورههای گذر از یک مرحله به مرحله دیگر یا از یک وضعیت به وضعیت دیگر، که مثلاً در دوران نوجوانی (بدلیل تغییرات روان تنی) یا در سنین بالاتر (بدلیل تغییر در وضعیت، بازنشستگی و تغییر در وظایف و مسئولیتها) مشاهده میشود (Orth، Trzesniewski و Robins، 2010).
یکی از مهم ترین صفات بشری برای رسیدن به هدفهایی که انسان در پیش دارد عزت نفس است برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیم گیری و ابتکار، خلاقیت، سلامت فکر و بهداشت روانی ارتباط مستقیمی با میزان عزت نفس و احساس خود ارزشمندی دارد. منظور از عزت نفس، احساس و تصوری است که فرد به مرور زمان نسبت به خویشتن در ذهن میپروراند. به عبارت ساده تر، عزت نفس یعنی، ارزیابی فرد از خودش، حال این برداشت و ارزیابی میتواند مثبت و خوشایند باشد، یا منفی و ناخوشایند. کودکانی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، معمولاً احساس خوبی نسبت به خود دارند و بهتر میتوانند اختلافات خود را با سایر کودکان حل کنند و در مقابله با مشکلات، ناملایمات و ناکامیها مقاوم ترند این کودکان اغلب خنده رو و خوش بین، منطقی و دارای خودپنداری مثبت هستند و از زندگیشان لذت میبرند. برعکس، کودکانی که دارای عزت نفس پائینی هستند، اغلب در مواجهه با مشکلات و سختیها دچار اضطراب فراوان و ناکامی میشوند. این گروه از کودکان معمولاً در حل تعارضات و اختلافات موجود با سایر هم سن و سالانشان مشکل دارند آنها دائم با افکار انتقادی از خویشتن، موجب اذیت و آزار خود میشوند.